Chùa Một Cột Hà Nội - được công nhận là Chùa có kiến trúc độc đáo nhất Châu Á


Chùa Một Cột Hà Nội nổi tiếng không chỉ trong nước mà được cả thế giới biết đến bởi kiến trúc vô cùng độc đáo được Tổ chức Kỷ lục châu Á đã xác lập kỷ lục: "Ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất châu Á".

1. Chùa Một Cột - Ngôi chùa cổ chỉ có ở Việt Nam

Chùa Một Cột hay Chùa Mật (gọi theo Hán-Việt là Nhất Trụ tháp 一柱塔), còn có tên khác là Diên Hựu tự (延祐寺) hoặc Liên Hoa Đài (蓮花臺, Đài Hoa Sen). Chùa Một Cột nằm trong quần thể di tích  gồm: Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Bảo tàng Hồ Chí Minh, nhà sàn và ao cá Bác Hồ. Từ giữa hồ sen hình vuông, vươn lên cột đá cao hai trượng, chu vi 9 thước, đỡ lấy tòa sen cũng chính là một ngôi chùa nhỏ, thờ Quan Âm Bồ tát.

 Chùa Một Cột Hà Nội

Chùa Một Cột được thế giới biết đến bởi kiến trúc vô cùng độc đáo.

   Chùa được xây dựng từ thời Vua Lý Thái Tông, Niên hiệu Sùng Hưng Đại Bảo thứ nhất (năm 1049). Truyền thuyết kể rằng: Vua Lý Thái Tông tuổi đã cao mà vẫn chưa có con trai để kế nghiệp lớn. Một đêm Hoàng thượng chiêm bao thấy Phật Bà ngự trên tòa sen, trao cho Ngài một đứa con trai. Quả nhiên sau đấy Hoàng hậu mang thai rồi sinh hạ Hoàng tử. Nhớ ơn Phật Bà, Vua Lý Thái Tông cho dựng một ngôi chùa độc đáo, kiến trúc chùa giống một toà sen nhô lên từ mặt nước, đặt tên là Liên Hoa đài. Khánh thành chùa, Nhà Vua cung thỉnh tất cả Tăng Ni, Phật tử khắp Kinh thành Thăng Long đứng xung quanh, tụng kinh suốt bảy ngày, bảy đêm. Vua lại cho dựng thêm bên cạnh một ngôi chùa lớn mang tên Diên Hựu. Năm 1105, Vua Lý Nhân Tông cho trùng tu lại chùa Một Cột, dựng thêm cạnh đó ngọn tháp bằng đá trắng cao 13 trượng. Chùa là nơi để đức Vua, Hoàng thân tụng kinh niệm Phật.

Chùa Một Cột Hà Nội 02

        Sách Việt sử lược chép: Vào năm 1108, Nhà Vua cho đúc một quả chuông đồng vô cùng lớn, nặng mười hai tấn, tôn vinh là Giác Thế chung (chuông thức tỉnh người đời), đem treo trên một phương đình xây bằng đá xanh, tọa lạc cạnh chùa Một Cột. Đáng tiếc là chuông đúc xong đánh lại không kêu, nên đành đem vứt bỏ ngoài ruộng hoang. Tương truyền, chuông bị lãng quên lâu ngày, rùa vào trong làm tổ nên người đời mới gọi là chuông Quy Điền - một trong Thiên Nam tứ đại khí lừng danh trong lịch sử.

Chùa Một Cột Hà Nội 11

          Năm 1922, chùa Một Cột được Trường Viễn Đông Bác Cổ trùng tu lại. Năm 1954, Trước đêm thực dân Pháp phải trao trả lại Hà Nội cho Chính phủ nước ta, chúng đã đang tâm đặt mìn phá tan chùa. Năm 1955, nhân dân ta đã phục dựng lại chùa Một Cột theo đúng nguyên mẫu của ngôi chùa cổ xưa.

Chùa Một Cột Hà Nội 03

Ngôi chùa độc nhất vô nhị chỉ có ở Việt nam

Thiền sư Huyền Quang (1254-1334)  có một bài thơ về chùa Một Cột như sau:

 

Diên Hựu tự

Thượng phương thu dạ nhất chung lan

Nguyệt sắc như ba phong thụ đan

Si vẫn đảo miên phương kính lãnh

Tháp quang song trĩ ngọc tiêm hàn

Vạn duyên bất nhiễu thành giá tục

Bán điểm vô ưu nhãn phóng khoan

Tham thấu thị phi bình đẳng tướng

Ma cung Phật quốc hảo sinh quan

Bản Dịch:  Chùa Diên Hựu (Nguyễn Huệ Chi dịch)

Đêm thu chùa thoảng tiếng chuông tàn

Phong đỏ, trăng ngời, sóng nguyệt lan

In ngược hình chim, gương nước lạnh

Sẫm đôi bóng tháp, ngón tiên hàn.

Muôn duyên chẳng vướng: xa trần tục

Một mảy nào lo: rộng nhãn quan

Thấu hiểu thị phi đều thế cả

Dầu ma dầu Phật, chốn nào hơn?

2. Kiến trúc độc đáo - có một không hai ở Việt Nam

       Chùa Một Cột  bao gồm đài Liên Hoa hình vuông, chiều dài mỗi cạnh 3m,  mái cong, dựng trên cột cao 4 m (không kể phần chìm dưới đất), đường kính 1,2 m có cột đá là 2 khúc chồng lên nhau thành một khối.

Chùa Một Cột Hà Nội 04

Tầng trên của cột là hệ thống những đòn gỗ làm giá đỡ cho ngôi đài ở trên. Đài Liên Hoa có mái ngói, bốn góc uốn cong, trên có Lưỡng long chầu nguyệt.

Chùa Một Cột Hà Nội 05

   Trong quan niệm người Việt, rồng luôn là con vật linh thiêng, biểu tượng cho quyền uy, sức mạnh. Và hình ảnh "Lưỡng long chầu nguyệt" trên các mái đình đền, chùa chiền không chỉ biểu tượng cho sức mạnh thần thánh mà còn ẩn trong đó những giá trị nhân văn, phản chiếu trí tuệ, ước vọng của con người và nền văn minh cổ xưa.

Chùa Một Cột Hà Nội 06

     Ngày nay không có những cánh sen trên cột đá như đã nói đến trong bia văn thời nhà Lý, nhưng ngôi chùa dựng trên cột vươn lên khỏi mặt nước vẫn là kiến trúc độc đáo, gợi hình tượng một bông sen vươn thẳng lên khỏi ao. Ao được bao bọc bởi hàng lan can làm bằng những viên gạch sành tráng men xanh. Kiến trúc chùa xây dựng gần với kiến trúc nhà Hậu Lê.

Trong vườn chùa hiện có một cây bồ đề xum xuê từ đất Phật, do Tổng thống Ấn Độ Rajendra Prasad tặng nhân dịp Chủ tịch Hồ Chí Minh qua thăm Ấn Độ năm 1958.

Chùa Một Cột Hà Nội 07

 

3.  Chùa Một Cột được công nhận là ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất châu Á.

Chùa Một Cột ngày nay cùng chùa Diên Hựu hiện đại (tức là quần thể chùa Diên Hựu xưa) được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia đợt đầu tiên năm 1962.

Chùa Một Cột 09

Ngày 04/05/2006 Tổ chức Kỷ lục Việt Nam đã xác lập chùa là "Kỷ lục Việt Nam" và đề cử đến Tổ chức Kỷ lục châu Á.

 Sau thời gian thẩm định để xác lập, Ngày 10/10/2012, tại Faridabad (Ấn Độ), Tổ chức Kỷ lục châu Á đã xác lập kỷ lục châu Á: "Ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất" cho Chùa Một Cột.

Hình ảnh Chùa Một Cột được được phát hành tem

Chùa Một Cột 12

Chùa Một Cột in trên tiền

Chùa Một Cột 09

Bản sao mô hình Chùa Một Cột được dựng ở nhiều nơi trong nước và thế giới.

Chùa Một Cột 15Chùa Một Cột 11Chùa Một Cột 14

        Nhà sử học Dương Trung Quốc từng nhận xét: “Chùa tuy không còn yếu tố vật chất nào cổ, nhưng những giá trị phi vật thể vẫn nguyên vẹn như thuở xa xưa”. Một ngôi chùa tưởng như rất nhỏ bé mong manh, có lẽ cả thế giới chỉ Việt Nam mới có ngôi chùa kiến trúc siêu nhỏ như vậy nhưng giá trị văn hóa, lịch sử vô cùng to lớn, lại trường tồn cùng dân tộc. Một ngôi chùa giữa hồ nước chỉ đủ chỗ cho mấy bát hương, một pho tượng, không tường hào, không tháp chuông, không cổng tam quan nhưng vẫn uy nghiêm trong tâm linh dân tộc, là hình ảnh biểu trưng của Thủ đô, vững vàng trong dòng thời gian bất tận.

 

XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN QUÝ VỊ ĐÃ GIÀNH THỜI GIAN ĐỌC CHUYÊN SAN NÀY, KÍNH CHÚC QUÝ KHÁCH VÀ GIA ĐÌNH: MẠNH KHỎE - PHÚ QUÝ THỌ KHANG NINH !

CÔNG TY CỔ PHẦN MỸ NGHỆ HẢI MINH

Số 1, khu 2 Cụm CN làng nghề xã Hải Minh, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định

ĐT: 0918 653 838 , Email : mnhm@mynghehaiminh.vn

http://mynghehaiminh.vn , http://facebook.com/my.nghe.hai.minh.vn

Quý khách có thể bấm vào các đường dẫn sau đây để xem các bài chuyên san khác có nội dung liên quan: